Choroba trzewna /Celiakia/ to jedna z najczęściej występujących nietolerancji pokarmowych. Celiakia jest, chorobą autoimmunologiczną o podłożu genetycznym. W chorobie dochodzi do uszkodzenia jelita cienkiego. Czynnikiem prowadzącym do wystąpienia reakcji autoimmunologicznej i w efekcie uszkodzenia jelita cienkiego jest gluten. Gluten jest kompleksem białkowym występującym w pszenicy /gliadyna/, życie /sekalina/ oraz owsie /hordeina/.
Warto pamiętać że choroba występuje wyłącznie u osób mających predyspozycje genetyczne i jest związana z antygenami zgodności tkankowej DQ2 i DQ8. Choroba trzewna może dotykać pacjentów w każdym wieku. Najczęściej jednak, jest rozpoznawana u dzieci oraz u osób dorosłych w wieku 30=40 lat. Częściej zapadają na Celiakię kobiety niż mężczyźni. Częściej występuje u krewnych pierwszego stopnia.
Za czynniki ryzyka rozwoju choroby trzewnej uznaje się zbyt wczesne wprowadzenie glutenu do diety niemowląt oraz infekcje pokarmowe, zwłaszcza wywołane Rotawirusami. Celiakia występuje w czterech zasadniczych postaciach:
- Pełnoobjawowej /klasycznej/,
- nietypowej,
- niemej
- utajonej.
W postaci pełnoobjawowej /klasycznej/ dominują objawy ze strony przewodu pokarmowego: biegunki, niedożywienie, wzdęcie ból brzucha. Ta postać choroby najczęściej występuje u dzieci. W postaci nietypowej pojawiają się głównie objawy niedoborowe, niedokrwistość z niedoboru żelaza, niedobór wapnia, witaminy D, witaminy B12, witaminy K.
Postać nietypowa występuje zwłaszcza u osób dorosłych. Objawami towarzyszącymi są: zaburzenia miesiączkowania, poronienia, trudności z zajściem w ciążę, padaczka, migrena, depresja, osteomalacja i osteoporoza, otyłość, rzekomoopryszczkowe zapalenie skóry.
W postaci niemej celiakii, nie stwierdza się widocznych objawów. U osób z tą postacią choroby można stwierdzić przeciwciała przeciw endomysium i transglutaminazie tkankowej, a w endoskopii przewodu pokarmowego pojawia się zanik kosmków jelitowych.
W postaci utajonej nie ma żadnych objawów. W surowicy krwi stwierdza się przeciwciała przeciw endomysium i transglutaminazie tkankowej.
Choroba trzewna współistnieje z innymi chorobami. Najczęściej z cukrzycą typu I, chorobami autoimmunologicznymi tarczycy, autoimmunologicznym zapaleniem błony śluzowej żołądka, zapaleniem stawów, łuszczycy, bielactwie, autoimmunologicznym zapaleniu wątroby i wielu innych.W wypadku podejrzenia choroby trzewnej wykonuje się oznaczenie w surowicy krwi przeciwciał przeciw endomysium i transglutaminazie tkankowej, badania endoskopowe oraz ocenę mikroskopową pobranych podczas endoskopii wycinków oraz badania genetyczne.
Leczenie Celiakii polega na stosowaniu całkowitej diety bezglutenowej. Dietę należy stosować do końca życia.
dr n. med. Wojciech Czarzasty
Specjalista chirurgii ogólnej, specjalista gastroenterologii, proktolog
Mała Klinika, ul. Malczewskiego 51
80-107 Gdańsk
Zdjęcie w nagłówku pochodzi z serwisu Pixabay
